Asielzoekers in België. Nu de verkiezingsstrijd voor de Vlaamse gemeentebesturen is begonnen, wordt menigmaal het onderwerp 'asielzoekers' als speerpunt naar voren gehaald. Vrijwel altijd wordt het vraagstuk negatief door mensen beleefd, zeker in Vlaanderen. Ik ontkom niet aan de indruk dat politieke partijen daarop inspelen, al was het maar om stemmen te trekken. De geschiedenis bewees reeds dat het bevestigen van zogenoemde onderbuikgevoelens tot rassenhaat en oorlogen kunnen leiden. Ik ben de (klein)dochter van mensen die in concentratiekampen terechtkwamen. Totaal buiten hun schuld. De ene tak van de familie 'zat' in het Jappenkamp waar het sterftecijfer door honger en mishandeling hoog was.
De zonen, waaronder mijn vader, werden vanaf hun twaalfde jaar in het mannenkamp gedumpt, zonder hun moeder. Mijn grootvader was arts en belandde in een tentje, gescheiden van vrouw en kinderen. Gedurende vier jaar hield hij zich met slakken in leven. De andere familietak werd zonder enige rechtsvorm na de Tweede Wereldoorlog verbannen naar een kamp in Nederland, alleen maar omdat er 'verdenkingen' waren, het schoolvoorbeeld van het opzwepen van onderbuikgevoelens. In die negen maanden honger, luizen, geelzucht en difterie ontsnapten ze ternauwernood aan de dood, waren alles kwijt en moesten daarna hun leven weer op orde zien te krijgen. Mijn grootmoeder woonde tijdens de Eerste Wereldoorlog op de Nederlandse Veluwe. Zij vertelde altijd over de Vlaamse en Waalse vluchtelingen die gedurende maanden en soms jaren bij hen onderdak vonden. Dat waren in feite 'asielzoekers'. Ze zijn naar hun thuisland teruggekeerd. Evenals de Polen die ik in de periode, waarin Lech Walesa aan de macht probeerde te komen, als journalist mocht interviewen. Gescheiden van hun vrouwen en kinderen konden ze nog maar net het vege lijf redden. Toen het gevaar was geweken, zijn ze teruggekeerd. En dan het Kosovaarse gezin -vader, moeder, één zoon en drie dochters- die met alleen de kleding die ze aanhadden uit Pristina moesten vluchten omdat ze als etnische Albanezen c.q. moslims hun leven niet zeker waren. Ook zij keerden na twee jaar terug. Asielzoekers zitten hier niet voor hun plezier, ook niet in Weelde. Op een minderheid na, dat door economische motieven naar luilekkerland wordt geleid, zijn ze gevlucht omdat hun leven en/of dat van hun kinderen in gevaar is. Alles draait om onbegrip waaruit haat voortvloeit. Asielzoekers vluchten voor haat en komen diezelfde haat weer in hun gastland tegen, zij het op andere gronden. Daar doet een beschaafde samenleving zichzelf mee te kort. Vrijwel alle West-Europese landen hebben een koloniaal verleden. Ze zouden beter moeten weten, ook België. Wat zou je zelf doen als het mes op je keel wordt gezet? Mijn oma was lyrisch over de Belgische keuken die ze door de vluchtelingen had leren kennen. De Polen nodigden me uit om hen te bezoeken als de oorlog voorbij was en in Pristina zijn we inmiddels geweest. We stonden versteld van de veerkracht in een geruïneerd land. Daar kunnen wij alleen maar van leren. Marjet Bosma
