In oktober 1918 sloeg de Spaanse griep het hardst om zich heen. De virusstorm zou miljoenen slachtoffers maken. Is zo’n wereldwijde pandemie vandaag nog mogelijk?
Waar we met grotere zekerheid mogen van uitgaan is dat de Spaanse griep pandemie gepaard ging met een mortaliteitsgraad van 3%. Wat dus wil zeggen dat 97 van de 100 mensen die ermee besmet geraakt waren het toch overleefden.
Maar dat mag ons niet blind maken voor het gevaar. Want pas die 3% toe op heel België, en je komt uit op 345.000 doden. Ter vergelijking: dat is 14 keer meer dan het aantal Belgische burgerslachtoffers in de Eerste Wereldoorlog en het drievoud van het aantal Belgische doden, burgers en militairen samengeteld, in de Tweede Wereldoorlog.
Vergelijken met Spaanse griep.
De Spaanse griep woedde van januari 1918 tot december 1920. In die tijd wisten zelfs de meest vooraanstaande medische onderzoekers nog zo goed als niks over virussen. De technologie en de methodologie – vergeet niet dat virussen duizend keer kleiner zijn dan een bacterie – bestond gewoonweg nog niet. Na een tijdje kwam men er wel achter dat gezichtsmaskers en het isoleren van patiënten een gunstig effect hadden, maar men had geen idee waarom. En niemand wist dat het enige positieve van 3% mortaliteit betekende dat het virus zo snel om zich heen greep dat het nog sneller moest muteren tot een relatief onschuldige kopie van zichzelf waartegen de menselijke immuniteit wél bestand was. Niet meer dan de logica van de natuur: het virus doodde zijn gastheren in zo’n tempo dat het zich moest aanpassen om zelf te overleven.
Cordon sanitaire uitgevonden
Het enige grote land dat gevrijwaard bleef was Australië, omdat er een cordon sanitaire werd opgetrokken. Er kwam geen schip meer binnen, en dus geen potentieel met het virus besmette reiziger, zonder eerst in quarantaine te gaan. Met het luchtverkeer van vandaag is dat uiteraard geen afweergordel meer. Experts schatten de tijd die een gelijkaardig virus nodig heeft om zich over de hele wereld te verspreiden op amper 24 uur. En de mortaliteit, in het kielzog van de medische en andere wetenschappelijke vooruitgang? ‘Vermoedelijk toch nog rond de 1%.’ Als we ook dat cijfer toepassen op België, dan hebben we het nog altijd over 115.000 doden.
Affiche uit 1918 om de bevolking te sensibiliseren voor "Spaansche Griep".
Met de gebrekkige communicatiemiddelen waarover men in 1918 beschikte was de enige manier om de mensen te waarschuwen het plaatsen van affiches op publieke plaatsen.
