In de jaren 50-60 van vorige eeuw bestond er een weekblad met de naam Zondagsvriend.
Op 13 januari 1955 publiceerde dit blad een paginalang verhaal over Weelde. Via een lezer van rawepo konden we dit verkrijgen en laten u graag meegenieten van lang vervlogen tijden.
Hier en daar hebben we het oud Nederlands wat moeten bijvijlen maar in grote lijnen is dit ouderwetse taalgebruik ongewijzigd gelaten om de authenticiteit van het document zoveel mogelijk te behouden. Onderaan het artikel kan u het originele artikel downloaden.
Zo leeft WEELDE
“Welt” zeggen de mensen en in dat woord is “de straat” omvat “de statie” met het jongenstehuis van E. H. Cornelis en 't rustoord en retraitenhuis Emmaüs naast de Missievakschool der E. E. Paters van de H. Geest.
Alover de heilige Nicolaas Poppelius langs wijlen Mgr Bax de missiebisschop tot Sooi Van den Eynde de beruchte veekoopman is daar een geschiedenis geschreven door Gust Dries, de heide-ontginner en door moederke Verheijen, de eeuwelinge bij de enig-mooie molen.
“In Weelde leven” is wel een gunst die te benijden is. Inderdaad die van Weelde kunnen benijd worden… al ligt de statie ook verlaten. Maar “in de straat” groeit een dorp waarover de heerlijke bakstenen kerktoren met fierheid heerst.
De AA
Waar de Aa, het Kempisch riviertje ontspringt, daar hadden eertijds de heren der Vrijheid hun kasteel. Dat was in de 17e eeuw toen Weelde met Ravels en Poppel één heerlijkheid uitmaakte, een heerlijkheid die voor 't merendeel bestond uit hei en bos, uit ven en moeras.
Uit die oudheid dateert de huidige St Michielspastorij en daaraan herinnert ook nog de kerk met haar geklasseerde bakstenen toren, een specimen van Kempische gotiek.
Aan de bouw daarvan hielp iedere man uit Weelde mede en al is sinds de torenbrand in 1841 de scherpe torenspits vervangen door een stomp torentje toch blijft hij met zijn indrukwekkende verhoudingen en versieringen in witte steen een merkwaardig type van gotiek der 16e eeuw.
Daar tegenaan leunt het “vorstershuisje” waarin de vorster of omroeper kennis gaf van de ambtelijke mededelingen op last van 't gemeentebestuur dat verderaf zetelt, aan “Weeldestraat” waar de St Janskapelanie thans bloeit als nooit te voren.Van hout of lemen gebouwtje - wie zal het zeggen - groeide daar een gotische kapel die spijtig genoeg te veel ingebouwd is maar die door haar ramen en haar bemeubeling tot een parel werd en de trots is van E.H. Oerlemans, de oud-professor van Hoogstraten, de dynamische zielenherder in deze levenskrachtige parochie.
Weelde-Statie
O.L. Vrouwparochie nabij Weelde-Statie is momenteel zonder pastoor maar daar kent de kerk toch iedere dag nog groter belangstelling dan de statie zelf, die daar hol en ledig staat als Nederlands eigendom op Belgisch gebied.Jean Aelbrechts, de 78-jarige die sedert 1936 pensioen geniet als ploegbaas op de spoorlijn weet er het fijne van. Hij herinnert zich nog de bouw van 1904 tot 1906, hij was getuige van de bloeiende trafiek… en van de teleurgang sindsdien.
Kerkeneind
Verheyen's molen hield het langer uit. Moederke Verheyen werd in zijn schaduw 102 jaar en nu nog slaan de wieken hun kruisen tot trots van de zoon, van geheel Kerkeneinde en van geheel het dorp.Nicolaüs Poppelius
Die van Weelde zijn inderdaad trots op hun molen zoals zij dat ook zijn op de kapel van de Heg, daar gebouwd ter ere van hun dorpsgenoot de heilige Nicolaas Poppelius, een van de 19 martelaren van Gorkum, die daar gekend was als het “slaafke” en aan de galg stierf in Den Briel in 1572.Minder trots zijn die van Weelde op het vliegplein dat daar gekomen is in de buurt van het Jongenstehuis van E.H. Edg. Cornelis de broer van Ivo, de Mechelse weldoener.
Jongenstehuis Ivo Cornelis
Het Jongenstehuis van Weelde-Statie waar weesjes - zonder die naam te dragen - die nog vader en moeder hebben, maar de genegenheid en de toewijding daarvan moeten missen, is wel het juweel van Weelde.
Het begon in 1933 en het groeide tot een eigen jongensstad met kerkje en scholen waarin een vroegere weesjongen thans onderwijs geeft. Er is daar geen wetboek met bedreiging en straf, er zijn geen harteloze surveillanten er is alleen de Scoutsgeest en er is vooral E.H. Edg. Cornelis de onvolprezen vader die troost en helpt en leidt en raad geeft. De straaljagers in de buurt mogen nog zo fel razen, aan de huiselijke geest in het tehuis raakt niemand.
Burgemeesters en andere straffe gasten
Raymond Hesters
De familiegeest straalt ver uit buiten de grenzen van Weelde en E.H. pastoor Heymans, de wijze man die de zielenzorg heeft over St Michelsparochie is er trots op, evenals ook burgemeester Hesters, de gepensioneerde rijkswachter die wat fier is dat geen gemeentebelasting geheven wordt in dat Kempische dorp met nog 500 Ha bos, waar de nieuwe weg naar Arendonk gelegd werd en waar weldra een nieuw gemeentehuis verrijst.
Sooi Van den Eynde
En rond dat gemeentehuis ontwikkelt zich wellicht een nieuw dorp…. Want met mannen als Sooi Van den Eynde is niets onmogelijk, Sooi die toch het fijne weet van tractaatgoederen en van wetten zowel Belgische als Nederlandse werd haast zo beroemd als wijlen Mgr. Bax, een der eerste Scheutisten die als missiebisschop in Mongolië in 1895 overleed.Gust DriesOver Sooi wordt alleszins meer gesproken dan over Gust Dries. En Gust is nochtans de eerste de beste niet Deze 80-jarige is toch de eerste ontginner geweest van de Weeldse bossen. Hij is de schepper van vruchtbaar weiland, hij heeft het Geestbos afgeblaaid en bezaaid met Jaak Mertens en consoorten. Gedurende 13 jaar was hij burgemeester en ook als dusdanig deed hij voorbeeldig wat van hem verwacht werd. Hij was vooral een schoolvriend, dat weet meester Van der Voort., de bevelhebber van het Vrijwillig pompierskorps goed en dat weet vooral schoolhoofd meester Van Beeck, die 37 jaar reeds in 't Onderwijs staat en als bibliothecaris en oud-orgelist de waardige zoon is van de onsterfelijke Marie-Anne, die 86 is maar nog klapt als een ekster.
Dr Van Baelen
Even taai en kras is Dr. Van Baelen de zoon van de veldwachter uit Hulshout die zelf 10 kinderen won en tot 1944 de zieken van Weelde verzorgde. De zieken die zich aan hem konden spiegelen want als 73-jarige fietste hij toch geregeld naar Keerbergen.
Jef van 't Hoogeind
Een andere ouwe taaie is Jef Dickens, die drie jaar geleden met zijn Mieke gouden bruiloft vierde is er 83 en die is nog in de “Guld” en in de duivenbond gekend als een echte. Jef trekt wel niet meer de baan op maar loert toch nog duiven en versmaadt daarbij zijn pijpke niet... een pakske tabak per dag gaat er aan ! Jef denkt er nog niet aan op rust te gaan in Emmaüs, het gekende rustoord op de Prinsenbaan waar 16 zusters – Dienaressen van de Kerk - zich opofferen om retraitanten en rustenden in een ideale omgeving weer kracht en sterkte bij te brengen Beatrijs Van der Hallen de schrijfster is er een trouwe gast.
Verenigingen
Naast dit rustoord, naast het tehuis voor jongens leeft Weelde zijn eigen leven met zijn “Kapellekenskermis” en zijn processie naar de Heggekapel, met zijn St Antonius- en zijn St Jorisgilde, met de schutters, de St Jansvrienden waarvan Henri Buyckx keizer is. Met zijn vissersclub “Het dobbertje gaat onder” onder voorzitterschap van Em. Kuppens en met zijn fanfare “St Nikolauskring”, Remi Bols is daarvan de chef en Louis Bols is daarvan sedert de stichting in 1905 muzikant.
De voetballers zijn jonger maar juist in de jeugd put Weelde Sportkring onder leiding van oefenmeester Kuppens, de oud Turnhoutspeler, de kracht om de sporteer hoog te houden. Waar als in Weelde nog grote gezinnen zijn - dat van Jef Vercammen op de Overheide telt 14 kinderen- is de toekomst van de voetbalclub verzekerd.“In Weelde is geen armoe” zegt de volksmond en de welstand van de boeren die de melkerij “Verbroedering” spijzen is een waarborg voor de verdere uitbouw van de gemeente waar nu nog het gemeentehuis “in de straat” staat en waar wel het tramspoor opgebroken werd, maar waar uit de rijkdom der bossen 't geld gehaald wordt voor grootse openbare werken.
't Kerkeneind en de Straat vereend.
St Michiel en St Jan zijn door de Koning Albert-straat verenigd en daar ligt voor de ontginners van het slag van Gust Dries, een ruim werkveld open... dat voor Weelde nog meer weelde moet brengen_
Werkelijke weelde van innige voldaanheid en ware trots om het eigene waarin beslist de gasten van Emmaüs, de jongens van Z.H. Cornelis en de lekebroeders-missionarissen uit de Missievakschool moeten delen.
Zij behoren bij Weelde als de “Straat” hij het dorp als Kerkeneind bij de Hegge.
Bron: Zondagsvriend 13/01/1955Met dank aan Flip Hendrikx voor het artikel.origineel file:Zo Leeft Weelde9.55 MB19/06/2015, 08:36
Heeft u misschien zelf ook nog [heel] oude krantenartikelen over uw eigen gemeente of iets dat lang geleden de aandacht trok, stuur het ons en we maken er een mooi artikel van.redactie Rawepo
